In april 2015 verliep deze reis volgens plan tot Lille: met een intercity naar Antwerpen en daar overstappen op de intercity naar Lille-Flandres.

Op station Lille-Flandres wil ik een los ticket kopen om met regionale treinen via Amiens en Rouen naar Caen te reizen, zonder de omweg via Parijs te hoeven maken. Het duurt nog even voor de eerstvolgende trein vertrekt en dat is maar goed ook, want de gele automaten van de SNCF werken voor geen meter. Als een malloot sta ik op het touchscreen te vingeren en worstel ik me door een eindeloze vragenlijst. Soms moet ik een letter wel tienmaal aantikken voordat het apparaat mijn aanraking apprecieert. Zou ik de souplesse van een Fransman missen? Ik kijk om me heen, maar zie niemand bij wie ik de kunst af kan kijken.
Eindbestemming intikken, pinnen, kaartje printen en wegwezen? Mais non, zonder uitgebreid voorspel kom ik hier niet weg. De automaat wil eerst weten hoe oud ik ben en of er een programme de fidélité op mij van toepassing zou kunnen zijn: of ik studeer, of ik een militair ben, of ik soms een handicap heb. Wanneer ik eindelijk toestemming krijg om mijn bankpas in het apparaat te laten glijden, schiet het touchscreen weer in een kramp om mij vervolgens resoluut af te wijzen met de mededeling dat de maximale tijdsduur verstreken is. 'Ben ik te min?', zingt het in mijn hoofd. Ook de andere gele automaten zijn zo benaderbaar als een Russische lokettist tijdens de Koude Oorlog. Maar dit is Frankrijk anno 2015.
Een stuk toegankelijker zijn de blauwe automaten met regionale bestemmingen, die niet met een frigide touchscreen werken, maar met een degelijke draaiknop. Alleen is het aantal treinen en bestemmingen dan wel beperkt. Ook zijn er nog ouderwetse lokettisten van vlees en bloed, maar met mijn vaardigheid in het Frans is de kans groot dat ik daar een enkeltje naar Cannes krijg als ik om een kaartje naar Caen vraag.

Wanneer ik eindelijk een treinkaartje heb en er ook nog aan gedacht heb om dat af te stempelen, komt de volgende horde: wachten tot het vertrekspoor van mijn trein wordt aangekondigd. In Frankrijk gebeurt dit vrij kort, soms maar 10 minuten, voordat een trein vertrekt. Daardoor blijven de perrons lang leeg, maar vullen de stationshallen zich met grote aantallen reizigers die verveeld naar de displays staren tot er een nummer of letter achter hun trein verschijnt. Tussen de wachtenden lopen zwaar bewapende beveiligers heen en weer. Ook dat is Frankrijk in 2015.
Ik sluit me bij de meute aan en lees tot mijn schrik op een van de beeldschermen dat er vandaag een grève is, waardoor flinke vertragingen kunnen ontstaan, ook op mijn traject. Merde!
Uiteindelijk zal mijn trein keurig op de geplande tijd vertrekken van Lille-Flandres, maar arriveert deze pas in Amiens wanneer de aansluitende trein naar Rouen al weg had moeten rijden. In Amiens blijkt die trein er nog wel te staan, maar alleen te bereiken door eerst met een roltrap omhoog en enkele sporen verder met een vaste trap weer omlaag te gaan. Samen met een fietsster uit Antwerpen ren ik de trappen op en af om nog net op tijd met onze fietsen in de felbegeerde trein te kunnen springen. Even lijkt het dat deze toch niet gaat rijden vanwege de staking, maar dat valt mee. Er wordt netjes gewacht tot er geen nieuwe reizigers meer aankomen. Daar zouden ze bij de NS nog wat van kunnen leren.
Net als de vorige trein bereikt deze volgens mijn gps regelmatig een snelheid van 160 km/uur en worden de meeste stations overgeslagen. Wat dat betreft, zijn veel van deze TER-treinen sneller dan Nederlandse intercitytreinen. Helaas is de frequentie laag. Als ik de aansluiting in Amiens had gemist, had ik uren moeten wachten op de volgende (tussen Amiens en Rouen gaan maar 3 tot 7 treinen per dag), al was dat wel een mooie gelegenheid geweest om de nabijgelegen kathedraal eens goed te gaan bekijken.
Soms rijdt er ook een rechtstreekse trein van Lille naar Rouen, waarmee de trappen in Amiens overgeslagen kunnen worden.
In Rouen heb ik geluk: binnen een half uur vertrekt er een rechtstreekse TER naar Caen. Helaas zijn ook hier in 2015 nog geen liften en gaan de roltrappen alleen omhoog. Nog voor donker bereik ik Caen. De hele reis van Lille naar Caen heeft 56 euro gekost. Via Parijs zou het 85 tot 100 euro (inclusief fietsreserveringen) hebben gekost, zou ik langer onderweg zijn geweest en zou ik enkele kilometers door Parijs hebben moeten fietsen.

Na de zomer maak ik dezelfde reis in de omgekeerde richting, maar dan verdeeld over twee dagen. Aan het eind van de middag koop ik in Caen vlak voor vertrek een ticket van Caen naar Amiens en een ticket van Amiens naar Lille. Dat is duurder dan 1 enkeltje van Caen naar Lille, maar een half gebruikt ticket voor een regionale trein kan niet zonder uitdrukkelijke toestemming de volgende dag opnieuw worden gebruikt om de reis te vervolgen. Een TER-ticket is weliswaar een week geldig, maar moet voor het instappen worden afgestempeld en dient dan op dezelfde dag geconsumeerd te worden.
In Amiens overnacht ik op de camping die 6 km van het station ligt. De volgende ochtend stap ik hier weer op de trein naar Lille. Schuin tegenover mij zitten twee oudere moslims in orthodoxe kledij. Het zullen wel salafisten zijn, die heb je veel in Frankrijk.
Ik sla er verder geen acht op en pak mijn iPad met leesvoer. Mijn oog valt op een stuk in de NRC van 8 september 2015, geschreven door Hafid Bouazza (bepaald geen geloofsgenoot van de heren tegenover mij), dat ook over Arabieren en treinen gaat, maar dan op de Balkan, op weg naar Duitsland: "Een vader gooit zijn vrouw en baby op de treinrails om treintoegang af te dwingen. Een baby! Het is schokkend dat deze man niet is gearresteerd voor het in gevaar brengen van het leven van een vrouw en een baby. Menig westerse kijker zal hierin wanhoop hebben gezien, maar het is geen wanhoop, het is een hysterie, een walgelijke, destructieve hysterie die Arabieren eigen is. Het is het Oud-Testamentisch scheuren van je kleren en as over je hoofd gooien en je haar uitrukken."
Opeens ben ik weer in het Frankrijk van 2015, op weg van Amiens naar Lille. Tegenover het in djellaba's gehulde tweetal blijkt ook een jonge man in zo'n outfit te zitten. Die staat nu op en loopt met een rugzakje naar de wc. Wat zou er in die rugzak zitten? Het is nog maar enkele weken terug dat een aanslag in de Thalys op het nippertje verijdeld kon worden door een paar reizigers met een militaire achtergond, die toevallig dichtbij het toilet zaten, waar een man met veel bagage naar binnen gegaan was. Uit de geluiden achter de wc-deur konden ze opmaken dat daar een machinegeweer in gereedheid werd gebracht. Ik ben vast niet de enige passagier die daar nu even aan moet denken. Even later loopt de jongeman in het witte gewaad met rugzakje weer terug naar zijn zitplaats. Ik vind dat ik niet paranoia moet worden. Zolang ze niet opzichtig gaan bidden, deel ik de trein liever met een paar stille muzelmannen dan met krijsende kinderen of amok makende hooligans. Toch voel ik enige opluchting wanneer de rugzakjongen een kwartier later uitstapt. Als het zo'n jihadistische hooligan was geweest, had hij vast geen uitzondering gemaakt voor een vakantiefietser...