Ik moet ook door het plaatsje Llanfairpwllgwyngyllgogerychwyrndrobwllllantysiliogogogoch zijn gefietst, maar dat heeft toen blijkbaar geen diepe indruk op me gemaakt.

Omstreeks half negen 's avonds bereikte ik Holyhead, waar ik de halve nacht heb moeten wachten op de boot naar Ierland. Mijn Engelse ponden begonnen op te raken, maar gelukkig kon het bootticket ook met guldens betaald worden.

Het zou nog enkele jaren duren voordat er pinautomaten kwamen. Zolang moest alles nog contant of met betaalkaarten worden afgerekend. Geld haalde ik op postkantoren met girobetaalkaarten van de Postcheque- en Girodienst, die ik had meegenomen. Dit waren toen nog ponskaarten, waar je het gewenste bedrag in vreemde valuta op moest schrijven. Vervolgens moest je die kaarten ondertekenen en daarbij ook je paspoort laten zien. Het kon weken duren voordat het opgenomen bedrag van de girorekening werd afgeschreven. Dat kwam soms goed van pas, zodat ik tot ver in de jaren negentig die betaalkaarten ben blijven gebruiken wanneer er even geen geld op mijn rekening stond. Voor een weekend moest ik altijd checken of ik nog genoeg cash bij me had, want zaterdagmiddag gingen de postkantoren al vroeg dicht om pas op maandag weer open te gaan.
Voor noodgevallen had ik altijd wat Nederlands geld bij me, dat ik voor een minder voordelige wisselkoers wel ergens kon wisselen.

Dag 7, 17 juli 1979

Omstreeks half zeven 's ochtends kwam de boot aan in Dun Laoghaire, vlak bij Dublin, waar ik heenreed om kaarten te kopen en Iers geld te halen. Tot een uur of acht was het heel rustig in Dublin. Daarna brak de verkeershel los om die dag niet meer van wijken te weten.

Ik was een 'arme' student die rond moest komen van een bescheiden toelage. Om een tent, boottickets en kaarten te kunnen kopen, had ik een paar weken in een ijzergieterij gewerkt. Voor de rest van de tocht had ik 300 à 400 gulden over. Om van dat budget vijf weken te kunnen fietsen, moest ik vaak wildkamperen en zo goedkoop mogelijk eten. Aangezien ik toen ook al graag foto's maakte (met een Agfa Optima; pas in 1984 zou ik met een nieuwe Minolta fatsoenlijk belichte dia's gaan schieten), at ik soms dagenlang alleen maar brood, kaas en muesli om af en toe een diafilmpje te kunnen kopen. Terrasjes met koffie en appeltaart of een biertje bij de tent kon ik me simpelweg niet veroorloven. Gelukkig miste ik dat toen niet. Bovendien kon je op het Britse en Ierse platteland toen nog geen fatsoenlijke koffie krijgen. En aangezien ik nooit lid was geworden van een studentenvereniging, had ik ook geen bier leren drinken. Ik had andere prioriteiten en genoot van mijn vrijheid.

Tegen zessen bereikte ik de jeugdherberg van Glencree, waar ik voor het eerst sinds een week weer in een bed zou slapen. Ik sprak twee meisjes die hier fietsen gehuurd hadden. Ze vertelden dat ze niet alleen bij het klimmen, maar ook bij het afdalen moesten lopen, omdat hun fietsen anders moeilijk bestuurbaar waren. Vermoedelijk gingen hun fietsen steigeren bij het snel naar beneden rijden omdat ze al hun bagage achterop hadden gedaan. Zelf heb ik mijn bagage (circa 24 kilo) gedeeltelijk boven mijn voorwiel gehangen, zodat dat wiel goed op de weg blijft liggen. Het zou zonde zijn van al die afdalingen als ik af zou stappen!

Dag 8, 18 juli 1979

Woensdag 18 juli reed ik verder door de Wicklow Mountains. Dit is een ruig en somber, maar fascinerend gebergte met bijna geen bomen, maar wel enorme veenmoerassen in de hoogvlaktes, waar de Ieren turf steken.
Ierland is trouwens een wonderlijk land. Het eerste dat opvalt is dat alle plaats- en straatnaamborden tweetalig zijn: Engels en Iers. Iers is zelfs de eerste hoofdtaal (Engels de tweede), terwijl het maar door een paar honderd duizend mensen, die voornamelijk langs de westkust wonen, gesproken wordt. De rest van de ruim drie miljoen Ieren spreekt Engels. Hoewel op scholen les in Iers gegeven wordt, spreken de meeste Ieren deze taal slecht. Het wijkt dan ook erg af van het Engels, omdat het een Keltische taal is.

Zo te zien had ik me al enigszins ingelezen voor mijn reis.

Wat (bijna) alle Ieren wel gemeen hebben, in de republiek tenminste, is dat ze katholiek zijn, en niet zoals in Nederland met kritische gemeenten en andere 'freischwebende' elementen, maar echt zo dat bijvoorbeeld echtscheiding en geboortebeperking er officieel verboden zijn, om maar te zwijgen van abortus. Gijsen zou er geen gek figuur slaan! En toch zijn de mensen er niet preuts of intolerant. Je ziet er ook niet op bijna elk kruispunt zo'n groot kruis staan als bijvoorbeeld in Limburg het geval is.

Nu moet ik toch echt lachen. Waarom concludeerde ik zo snel dat de mensen hier niet preuts of intolerant waren? En wat wist ik van Limburg, waar ik in mijn hele leven toen welgeteld twee dagen was geweest? ;-)

Ook zien de kerken er gewoon uit, en niet zoals vaak in Nederland, opgetut met smakeloze beelden en Latijnse kreten, waar ik altijd een autoritaire sfeer vanuit vind gaan.

Voor alle duidelijkheid: ik had toen nog nooit een voet in een kerk gezet.

Wel zie je veel nonnen en in de winkels geldbusjes voor de missie. Maar wat vooral opvalt, is de werkelijk onmetelijke voorraad drank die verkocht wordt: gin, whisky, guinness, bier, zelfs de kleinste kruidenier heeft er een komplete slijterij bij.
's Middags heb ik een brief naar Velsen geschreven. Om aan postzegels te komen, ben ik naar de dichtstbijzijnde grotere plaats, Arklow, gereden, waar het postkantoor net gesloten bleek te zijn. Bovendien heb ik in Ierland nergens een funktionerende postzegelautomaat gezien, zodat ik die brief pas de volgende dag kon posten, waardoor die in Velsen aankwam toen ze daar al op vakantie waren.

Ik was nog nooit vijf weken lang onafgebroken op vakantie geweest, dus verwachtten mijn ouders regelmatig post van mij. Later zou ik dat tot een minimum beperken. Op eerdere vakanties had ik nog wel eens naar huis gebeld. (Op mijn 18e hadden mijn ouders zelfs een keer naar een jeugdherberg gebeld, waarvan ze wisten dat ik er bivakkeerde. Onder het eten werd er toen geroepen dat er telefoon voor mij was. Er bleek niks aan de hand te zijn en ik schaamde me dood. Een dag later zou ik toch naar huis zijn gefietst en dat wisten ze.)
Later zou ik als dertiger enkele keren maandenlang onderweg zijn en alleen bereikbaar via een postbus in Lesotho, waar ik tussen het fietsen door af en toe vrijwilligerswerk deed. Slecht bereikbaar zijn beviel me toen prima.
Ik ben blij dat ik jong was ver voor het smartphone- en internettijdperk. Hoe kun je nu nog volwassen worden als je dagelijks met je ouders moet mailen, appen of skypen?

Die avond kampeerde ik aan het strand tussen Arklow en Gorey.

De volgende dag reed ik door een heuvelachtig, Engels aandoend landschap naar New Ross, een stad aan een brede rivier, waar ik dichtbij gekampeerd heb. Achteraf gezien had ik door Zuid Ierland beter een wat noordelijker route kunnen volgen. Dan was ik langs enkele bergruggen gekomen die ik nu alleen vanuit de verte zag liggen.

Over de Knockmealdown Mountains reed ik naar de jeugdherberg van Lismore. Een kleine herberg maar - anders dan in Glencree - wel met warm water. Omdat het al dagenlang winderig en koud weer was, heb ik hier hutspot gekookt. De rest van de avond heb ik met de andere herberggasten gepraat. Een van hen kwam uit de Bijlmer en fietste ook door Ierland. Verder waren er Zwitsers, een paar Duitsers en een Elzasser, die alleen liftend en lopend door Ierland reisden. Deze avond werd door iedereen Duits gesproken omdat er toch geen Engelssprekende gasten waren.

Dag 11, 21 juli 1979

Nog steeds verder fietsen naar het westen. Deze keer tot de Boggeragh Mountains. Hier heb ik op 350 meter hoogte in een veengebied gekampeerd, waar het 's avonds zo ijzig koud werd, dat ik in mijn tent friet heb gebakken en met twee truien, lange broek en sokken aan in mijn slaapzak ben gekropen.

Die slaapzak stelde niet veel voor: die had ik voor een paar tientjes bij de Kijkgrijp in IJmuiden gekocht. Een jaar later kocht ik voor een voettocht in Noorwegen een donzen slaapzak bij Loe Lap in Amsterdam.
Fietskleding had ik natuurlijk ook niet. Vermoedelijk kende ik amper het bestaan ervan, want ik deed niet aan wielrennen. Ik fietste in goedkope oude kleren: een katoenen t-shirt, een oude wollen trui die mijn moeder 20 jaar eerder had gebreid, spijkerbroek en Hemasokken. Als het koud was, had ik nog een nylon zomerjack aan. Regenkleding was eerst een zwaar zeiljack, later wat lichters uit een dumpshop.

Dag 12, 22 juli 1979

Ik herinner me nog goed dat ik toen vond dat ik best veel geld had gevonden. Volgens de Irish Inflation Calculator zou 6 Ierse pond nu 32 euro waard zijn. Eerder schreef ik in dit logboek dat een diafilmpje in Dublin omgerekend 20 gulden kostte. Volgens deze koopkrachtvergelijker had 20 gulden in 1979 dezelfde koopkracht als 20,66 euro in 1015. Dus kon ik met de zes Ierse ponden die ik had gevonden, in Ierland toen anderhalf diafilmpje kopen.

Als kind van de jaren 70 had ik mijn eigen spellingsregels. Ik vond het onzin dat 'vacant' met een c en 'vakantie' met een k geschreven moest worden. Dus schreef ik hier 'korrupt' met een k. Ook Franse woorden, waarvan niemand meer besefte dat ze uit het Frans kwamen, had ik versimpeld: vandaar 'politieburo'. Ik ging echter niet zover als andere taalvernieuwers en bleef 'politie' schrijven i.p.v. van 'polietsie', 'antikommercieel' i.p.v. 'antiekommersjeel', 'imperialistisch' i.p.v. 'imperialisties', 'kerncentrale' i.p.v. 'kersentrale' (ik heb trouwens het stripboek 'Asterix en de Kernsentrale' nog in de boekenkast staan).

Tot zover mijn betoog over 'De toestand in Ierland'. Ik weet nu niet meer wat mijn informatiebronnen zijn geweest. Het was de tijd van de landencomité's, van de wereldwinkels en van Mr. G.B.J. Hiltermann. Wat het katholieke Polen betreft: daar zou ik vijf jaar later gaan fietsen.

Toen ik boven op de pas aangekomen was, kwam ik tot de ontdekking dat ik mijn was bij de jeugdherberg had laten hangen. Omdat ik weinig zin had om dezelfde weg die ik met zoveel zwoegen achter me had liggen, nu alweer terug te rijden, en omdat ik enkele meisjes uit de jeugdherberg, die ik tijdens de klim voorbijgereden was, het leedvermaak dat ze zouden hebben als ze me weer terug zouden zien komen, niet gunde, ging ik aan de andere kant naar beneden, waar je een schitterend uitzicht hebt op de Bantry Bay en het volgende, in wolken gehulde, schiereiland.

Ik fietste nog maar sinds een jaar op een 'racefiets' (dat was toen de benaming voor alles wat een derailleur en een racestuur had). Fietsreparatiecursussen had je toen nog niet. Wel had ik een jaar eerder het Prisma Fietsboek van Rob van der Plas aangeschaft, waarvan een latere versie kort en bondig door Marten Gerritsen op het Wereldfietserforum gerecenseerd is:

Gelukkig kon ik op deze reis steeds vaker een nieuwe fietsreparatie-ervaring opdoen, waarbij ik experimenten niet schuwde ;-).
Ook met mijn bepakking was ik nog lang niet uitgeëxperimenteerd.

Ondertussen had ik mijn slaapzak zo klein weten op te rollen, dat ie in het bovenvak van de achtertas paste. Mijn wandelschoenen (1), die daar eerst in zaten, rolde ik van nu af aan in het matrasje (2), dat ik met de tent achterop vastbond, waar eerst de slaapzak had gezeten (3).

(1) Fietsschoenen ging ik pas in 2004 op de ligfiets gebruiken. Voor die tijd nam ik altijd een paar sandalen en en paar wandelschoenen mee.

(2) Tot het eind van de vorige eeuw sliep ik op een flinterdun karrimatje.

(3) De slaapzak vervoerde ik in een vuilniszak.

Dit scheelde aardig wat ruimte op mijn fiets, want op de voorbagagedrager hing nu alleen nog de voortas (4) en het reparatietasje, waar de stuurtas weer tegenaan steunde.

(4) Zowel voor als achter had ik tweedelige fietstassen ('made in China': dat stond in die tijd garant voor heel goedkoop en slecht afgewerkt), vergelijkbaar met krantentassen, maar wel een stuk kleiner, lichter en rafeliger. Goede fietstassen werden toen door Karrimor gemaakt: die waren wel sterk, maar niet waterdicht. Karrimors waren losse tassen die met ijzeren haken aan de drager hingen. Een voordeel van goedkope tweedelige tassen was dat ze niet van de drager konden vallen, zeker niet als er nog een tent op het verbindingsstuk tussen de tashelften lag. Pas in 1995 zou ik gaan investeren in Karrimors, waar ik 12 jaar mee gefietst heb.

De voorbagagedrager had ik nu met touw aan het frame bevestigd omdat de aluminium bevestigingsklem gebroken was.

Pas tien jaar later zou ik de tuinslangklem ontdekken (dat was in Zuid Afrika, waar ik toen nog geen tie wraps en ducttape kon vinden).

Dag 15, 25 juli 1979

Terwijl de zon volop scheen, vertrok ik richting Dingle, een plaatsje in het westen van het gelijknamige schiereiland. Dat je in een Iers sprekend gebied rijdt, kun je zien aan de verkeersborden die aangeven dat je een voorrangsweg nadert. In de Engelstalige streken staat er 'Yield right of way' op, in de Keltische gebieden 'Geill Sli'.
Laat in de middag ben ik nog naar Slea Head gereden, het westelijkste puntje van Ierland (en van Europa als je IJsland wegdenkt) waar je met de fiets kunt komen. Deze uithoek wordt druk bezocht. Er zijn veel campings en pensions.
Zoals alle kustgebieden van Ierland is het hier ook redelijk bevolkt. Toen Ierland in de vorige eeuw door een hongersnood als gevolg van mislukte aardappeloogsten geteisterd werd, waren de kuststreken nog het best van voedsel voorzien omdat de zee hier rijk aan vis is. Dit had tot gevolg dat het grootste deel van de Ierse bevolking destijds doodging, naar de kustgebieden trok of emigreerde - of een poging deed om te emigreren, want velen stierven tijdens de boottocht naar Amerika, omdat ze met honderden tegelijk in de ruimen van de schepen als kuddes vee vervoerd werden. Nu nog is het soms zo dat men in het westen van Ierland meer kontakten heeft met de VS dan met Dublin. Er wonen immers meer (ex)Ieren buiten dan binnen Ierland. In 1840 woonden er nog 8 miljoen mensen in Ierland, nu zijn dat er (inklusief Noord Ierland) nog maar 4,5 miljoen.
Slea Head was in mistflarden gehuld. Landinwaarts trok de mist weer wat op en verscheen er een ongewoon boeiend landschap. Baaien, rotsen, weilanden omringd door stenen walletjes en kleine dorpjes wisselden elkaar af.

Overigens was ik toen nog nooit ergens geweest waar echt massatoerisme bestond. Die 'gevoelens van totale vervreemding' waren blijkbaar ontstaan bij het zien van ansichtkaarten van Spaanse Costa's, die we wel eens van iemand hadden ontvangen ;-).

Dag 16, 26 juli 1979

Donderdag de 26e begon ik met de beklimming van de Connor Pass, de hoogste van Ierland (456 m). In de laagste versnelling (40:28) was de pas goed te beklimmen, hoewel er wel menig druppeltje zweet bij te pas kwam.

De wind zal me hier wel flink geholpen hebben. Vandaag de dag kom ik met 40 tandjes voor en 28 achter geen pas meer op, al fiets ik nog altijd graag in de bergen. Ik was toen natuurlijk wel jong en sterk. En brandmager: 60 à 65 kilo, dat is 10 kilo lichter dan nu. Wel zal mijn bepakking destijds wat meer hebben gewogen, maar zeker geen 10 kilo extra, want ik sjouwde toen geen zware spiegelreflex, iPad en gps mee. Mijn huidige slaapzak (Tatteljee met dons) en matrasje (Thermarest NeoAir) zijn nu weliswaar compacter, maar ook wat zwaarder dan de Kijkgrijpzak (waarin ik het bij tien graden boven nul al koud had) en het karrimatje (alleen comfortabel met trilveen als ondergrond). Het noktentje woog 3 kilo en mijn huidige Ortliebs zijn veel zwaarder dan de made-in-China tasjes van vederlicht rafelnylon en met kunstleren riempjes i.p.v. een zwaar ophangsysteem.

Ik was weer lekker bezig ;-).

Dag 17, 27 juli 1979

De volgende dag stak ik al met de eerste pont van 8 uur de Shannon over. Het beloofde een zonnige dag te worden en ik had de wind in de rug, zodat ik snel noordwaarts vorderde. Toch werd ik onderweg nog door een groepje fietsers ingehaald, maar 10 km verder zag ik ze bij een koek- en zopietentje - of hoe zoiets ook heten mag - bezig zijn om op verhaal te komen.

De koffie-met-taartpauze hoorde toen duidelijk nog niet tot mijn vaste fietstochtrituelen. Daar had ik ook geen geld voor; ik moest van minder dan een tientje per dag rond kunnen komen, inclusief overnachtingen. Twee jaar later zou ik voor het eerst met een heleboel andere fietsers de Great British Bike Ride (van John o'Groats in Schotland naar Land's End in Engeland) fietsen, en toen lieten tochtgenoten mij kennismaken met tearooms en terrassen. Pas in de jaren 90, toen ik een lange reeks kantoorbaantjes moest overleven, werd een shot cafeïne onmisbaar om goed op gang te komen.

Enkele tientallen kilometers reed ik vlak langs de kust. Angstaanjagend zijn de Cliffs of Moher, waar de rotsen 120 meter loodrecht uit de zee oprijzen en het klaaglijk gekrijs van de meeuwen met het eeuwige geklots van de golven door de steile wanden weerkaatst wordt.

Trek in een warme maaltijd, behoefte om me eindelijk weer eens goed te wassen en zin om in een bed te slapen, deden me omkeren in de richting van de jeugdherberg.

De mensen die ik destijds 'zigeuners' noemde, zijn niet verwant aan de Roma, maar inheemse Ieren met een nomadische levensstijl, de zogenaamde Travellers. In 1986 deed ik enkele weken vrijwilligerswerk in Ierland en maakte ik de foto hieronder.

Ik had toen nog geen ervaring met bedelaars. In andere landen zou ik er later achter komen dat ze altijd veel meer vragen dan ze verwachten te krijgen. In Amsterdam ben ik destijds een paar keer in een babbeltruc gestonken (eenmaal had zo'n figuur niet door dat hij me enkele maanden eerder al met precies hetzelfde lulverhaal had benaderd: zogenaamd beroofd van zijn portemonnee en geld nodig voor een treinkaartje naar Deventer) en sindsdien weet ik bedelaars redelijk goed te ontwijken.

Dag 19, 29 juli 1979

De volgende ochtend ben ik eerst weer eens met mijn fiets bezig geweest. De derailleurhendels zakten namelijk steeds verder naar beneden. De oplossing voor dit euvel was het verplaatsen van de hendels naar de balhoofdbuis, waar ze niet af kunnen glijden omdat ze daar tegen de schuine buis rusten. Daarvoor had ik wel langere kabels nodig. Omdat ook mijn reservekabel te kort bleek te zijn, knoopte ik deze vast aan een deel van de linkerkabel, terwijl ik de oude rechterkabel als linkerkabel ging gebruiken (die hoeft namelijk minder lang te zijn, omdat de voorderailleur die hiermee bediend wordt, veel dichter bij de hendels zit dan de achterderailleur).

Deze Waddenfietstocht was een door de Waddenvereniging georganiseerde demonstratieve fietstocht die drie weken duurde. De tocht ging van Den Helder naar Esbjerg langs de Nederlandse, Duitse en Deense Waddenkust. Er waren circa honderd deelnemers die de tocht - of een deel ervan - hebben gefietst. Onderweg waren er protestacties, ontmoetingen met natuurbeschermers en toespraken van burgemeesters.

Later heeft Duitsland een flinke inhaalslag gemaakt. Het wemelt er nu van de fietspaden en fietsroutes. Terwijl er in Ierland sindsdien vooral meer auto's bij zijn gekomen...

Intussen deed mijn voorderailleur het niet meer. De linkerkabel leek niet goed meer te zijn, dus reed ik na ettelijke pogingen om er toch nog iets aan te doen, maar verder met de ketting om het kleinste voortandwiel. Bij toeval ontdekte ik ook dat er een bobbel in de buitenband van het achterwiel zat. Het ijzerdraad dat de band in vorm moest houden, bleek gebroken te zijn!

Met inflatiecorrectie en omgerekend in euro's kostte een 'senior' overnachting in deze jeugdherberg slechts 5,67 euro. Omdat ik ook vaak wildkampeerde, kon ik me dat van mijn dagelijkse budget (maximaal 10 gulden, dat zou nu neerkomen op 10,36 euro) veroorloven. Volgens de boekingssite van de Ierse jeugdherbergcentrale kost zo'n overnachting nu minstens driemaal zoveel.
Als ik nu net zo'n 'arme' student zou zijn als in 1979, zouden jeugdherbergen nu te duur voor mij worden wanneer ik net zo'n lange tocht zou gaan maken als toen. Er zijn er ook veel minder dan vroeger. De jeugdherbergen die nu nog bestaan, zullen inmiddels wel waterleiding en warme douches hebben.

Dag 21, 31 juli 1979

De volgende dag fiets ik verder noordwaarts met levendig weer: af en toe een flinke bui tussen de zonnige perioden.

's Nachts werd ik tussen 1 en 2 uur wakker. Het stormde en regende en ik voelde nattigheid. Een deel van mijn slaapzak lag in een plas water. Door de storm werd de buitentent tegen de binnentent aangedrukt, waardoor regenwater naar binnen sijpelde. In deze barre toestand ging ik naar buiten, waar het gelukkig even bijna droog was, om de buitentent veel strakker aan te spannen. Binnen haalde ik zo goed en zo kwaad als het ging met een pannetje en een washandje het water weg, schoof ik de slaapzak naar de droge en de bagage naar de vochtige kant van de tent. Ik ging toen maar weer slapen, maar korte tijd later was ik weer wakker met een gevoel van misselijkheid.
's Ochtends was ik behoorlijk ziek. Ik had enkele keren overgegeven en verder last van hoofd- en keelpijn. Tot een uur of elf bleef ik in de tent liggen en ik bleef me beroerd voelen. Het blijft natuurlijk gissen, maar er zijn toch wel enkele oorzaken van deze griepaanval te bedenken. De laatste dagen had het fietsen me aardig uitgeput, de avond voor de stormnacht had ik een nogal zware en vette bonensoep gegeten en bovendien water gedronken uit een beekje dat door de weilanden stroomde, waarvan maar de vraag was hoe schoon het was.
Ik had in de tent kunnen blijven liggen tot ik weer wat opgeknapt was, maar vanwege het instabiele weer en de behoefte om in een bed te slapen besloot ik om toch maar naar de dichtsbijzijnde jeugdherberg te gaan.
Buiten was het het weer opgeklaard. Na veel trager dan gewoonlijk ingepakt te hebben, begon ik aan de beroerdste fietstocht van deze vakantie naar de jeugdherberg van Donegal, toch nog altijd 60 km verder. Onderweg wist ik nog een halve liter karnemelk en een sinaasappel naar binnen te werken, maar toen ik daar 's middags weer wat van genomen had, moest ik weer overgeven. Met een lege maag ben ik toen maar verder gereden.
Om half zeven bereikte ik de jeugdherberg. Ik voelde me meteen al wat beter, maar dat zal wel psychisch zijn geweest. Toch wist ik nu zonder problemen een beker warme melk op te drinken. Om zeven uur kroop ik in bed om er niet voor negen uur 's ochtends meer uit te komen.

Hier vertoonde ik alle symptomen van een midvakantiedepressie. Na drie weken onafgebroken fietsen-sleutelen-eten-slapen-fietsen, en nog twee weken voor de boeg, zat ik in een fikse dip. Niet alleen fysiek maar ook tussen de oren. Later zou ik nog vaker 5 à 6 weken en tot drie keer toe 4 à 5 maanden op reis zijn, maar dan zou ik het egotrippen af en toe onderbreken voor vrijwilligerswerk op een van tevoren gekozen plek. Ik bivakkeerde daar dan enkele weken met een internationale groep vrijwilligers, meestal studenten of 'ratrace refugees'. Via een Nederlandse organisatie schreef ik me dan in voor een vrijwilligersproject in Ierland, Polen, Tsjechoslowakije (voor oostbloklanden kreeg ik dan gelijk een visum voor een hele maand, zonder dure valutawisselplicht) of Lesotho. Dat was een leuke manier om andere mensen iets minder oppervlakkig te leren kennen en wat van een cultuur op te snuiven. Daarna had ik dan weer veel zin om nog een flink stuk te fietsen. Solo, want anderen reisden liftend, per trein of vliegtuig. Zoals veel wereldfietsers, was ik vaak gedoemd een ietwat eenzaam priemgetal te zijn.

Dag 23, 2 augustus 1979

Toen was ik weer aardig op verhaal gekomen, hoewel ik nog wat moeite met het ontbijt had. Terwijl ik aan het inpakken was, merkte ik dat een paar Duitsers de klos waren: ze moesten de keuken schoonmaken onder leiding van de zeer kostschooldirectrice-achtige vrouw van de herbergier. Meestal is het uitvoeren van een klusje geen punt, maar als het er zo schools toegaat, is de lol er gauw vanaf. Toen de herbergbeheerder vroeg of ik al een karweitje had gedaan, zei ik maar dat ik in de keuken meegeholpen had (ik had alleen mijn eigen vaat gewassen) en ging ik er snel vandoor.
Eerst reed ik even terug naar Donegal voor boodschappen en een nieuwe crankspie, daarna ging ik verder noordwaarts naar Glenties. Ook langs deze route was er het vertrouwde beeld van bergen, weiden, hoogveen en overal schapen. Nog veel verlatener wordt het ten oosten van Glenties. Het was nu echter zulk somber weer, dat het landschap een haast troosteloze sfeer ademde.

Die 'blijkbaar belangrijke figuur' was admiraal Louis Mountbatten, die al een dozijn onderscheidingen aan zijn uniform had hangen. Hij was o.a. Ridder Grootkruis in de Orde van het Bad ;-).

De Deen bleek geïnteresseerd te zijn in politiek, wat mij natuurlijk wel aansprak. Hij legde een paar Ierse meisjes uit wat er in een Deens krantje stond. Het bleek over een anarchistische groep van lesbische vrouwen te gaan. De meisjes wekten de indruk nog nooit van anarchisme en homoseksualiteit gehoord te hebben.

Ik mocht er dan wel van gehoord hebben, daar was ook alles mee gezegd. In 1979 wist ik alleen van enkele bekende Nederlanders dat ze openlijk homoseksueel waren. In mijn kennissenkring zaten die toen nog allemaal in de kast.
En anarchisme was toen ook maar een modieuze kreet, die veel door studenten (met name in Amsterdam en Nijmegen) gebruikt werd. Zelf had ik niet zoveel op met hoogdravende politieke theorieën, maar deelde ik met de verkondigers ervan wel een gevoel van afkeer tegen kleinburgerlijkheid. Dat dacht ik tenminste. Velen zouden later radicaal van standpunt veranderen, zoals Pim Fortuyn, die destijds flirtte met het marxisme en Rita Verdonk, die als student nog lid was van de PSP.

Dag 25, 4 augustus 1979

De volgende dag fietste ik via Feeny, Dungiven en Coleraine naar de Giant's Causeway. Omdat ik bijna geen Brits geld meer had, zocht ik een postkantoor. Op zaterdag zijn deze echter alleen in de ochtenduren open en in de plaatsen die ik 's ochtends nog had kunnen bereiken, waren geen postkantoren waar buitenlanders geld konden opnemen. In het eerste stadje waren ook de banken al dicht, dus moest ik van zaterdagmiddag tot maandagochtend rond zien te komen van ongeveer vier gulden. Het was tenminste redelijk weer, dus zou ik 's avonds wel ergens mijn tent opzetten.

Ik herinner me dat ik toen een weekend heb overleefd op Ryvita crackers en een stuk cheddarkaas. Ik zal ook wel koekjes of misschien een reep chocola hebben gehad. Ik was sowieso gewend om simpel te eten. Ik woonde toen pas vijf maanden niet meer bij mijn ouders en had nog weinig kookervaring.
Kort na deze tocht zou ik ontdekken wat muesli was. In Amsterdam zou ik rond 1980 mijn allereerste pizza eten (in IJmuiden bestond in de jaren 70 nog geen pizzeria, alleen een Chinees). Van alle pastasoorten kende ik toen alleen macaroni. En ik zal zeker geen broccoli met gorganzolasaus op mijn bord hebben gehad, want ook dat kende ik niet (en zal in Ierland toen ook niet verkrijgbaar zijn geweest). Er zullen ook dagen zijn geweest dat ik alleen water, brood en kaas consumeerde; of pindakaas, waarvan ik me herinner dat je die in twee smaken had, smooth en chrunchy.

Zondagochtend goot het uit de lucht. De Fransen waren met hun slaapzakken zover mogelijk het toiletgebouw ingekropen. Ik wachtte tot het in de loop van de middag droog werd, want met die kapotte achteras kon ik toch niet ver komen.

Dag 27, 6 augustus 1979

Nadat ik geld had gehaald en de jeugdherberg kon verlaten, ging ik naar de enige fietsenmaker die het stadje rijk was. Om de een of andere reden was hij niet thuis, maar zijn vrouw en zoontje waren er wel. Zoonlief zette er een nieuwe achteras in. Alles leek in orde toen ik mijn fiets weer ophaalde, al had ik wel de indruk dat de remmen aanliepen.
In het centrum van het plaatsje kwam ik een Fransman tegen die uit Schotland kwam en wist te vertellen dat het ook daar hondeweer was. Toen ik weer verder wilde rijden, leek er van alles aan het achterwiel te mankeren. Na een grondige inspektie bleek dat de kogeltjes die bij het breken van de as eruit gerold waren, niet waren vervangen en dat de ruimte tussen de as en het freewheel niet opgevuld was. Ik ging weer terug naar de fietsenmaker, legde zenuwachtig hakkelend - tot hilariteit van een paar meisjes die de winkel binnen waren gekomen - uit wat er mis was en zei dat ik het zelf wel zou repareren. Na een uurtje sleutelen had ik het wiel weer in orde gemaakt.

Engels sprak ik toen nog verre van vloeiend en ik kende sowieso niet de juiste termen voor fietsonderdelen. Gelukkig mocht ik gebruik maken van de werkplaats en het gereedschap dat daar lag. Ik had nooit eerder een achteras vervangen, maar deed al sinds mijn veertiende met wisselend succes het complete onderhoud aan de fiets die ik toen had gekregen (een Gazelle Impala met terugtraprem, zonder versnellingen), omdat ik - i.p.v. kleedgeld dat 'normale' tieners zouden krijgen - extra zakgeld had gekregen waarvan ik alle fietsreparaties, en op termijn ook een nieuwe fiets, moest kunnen betalen. (Nieuwe fietsen met versnellingen heb ik uiteindelijk dankzij vakantiebaantjes aan kunnen schaffen, want ik fietste veel meer dan mijn ouders voor mogelijk hadden gehouden en het 'fietsengeld' had ik als tiener ook nodig gehad om landkaarten en fotorolletjes te kopen.) Anders dan de bedoeling was geweest, liet ik reparaties vanaf mijn veertiende dus niet meer door de fietsenmaker uitvoeren, maar begon ik zelf aan mijn fiets te sleutelen met een bahco, een paar simpele schroevendraaiers en een goedkope tiengaatssleutel. Daarin was ik volledig autodidact en leerde ik van mijn eigen fouten. (Van mijn vader had ik destijds alleen geleerd hoe een band geplakt moest worden; hij hield meer van tuinieren en had van fietstechniek geen kaas gegeten.) Ook speling in naven had ik al eens verholpen, dus ik wist wel zo'n beetje hoe die naven in elkaar zaten.
Daardoor had ik nu veel sneller door hoe een gebroken achteras vervangen moest worden dan de zoon van de fietsenmaker in Ballycastle. Die zal later wel wat anders zijn gaan doen dan zijn vader. In de wijde omtrek van Ballycastle is vandaag de dag geen fietsenzaak meer te vinden.
Die achteras uit Ballycastle was in ieder geval beter dan het originele exemplaar van Gazelle. Ik heb er nog 5 jaar zonder problemen op gefietst (in totaal bijna 20.000 km), tot het hoog tijd werd voor een compleet nieuw achterwiel met aluminium velgen.

Ik had geen zin om weer in hetzelfde stadje te overnachten en reed daarom nog een paar uur in de regen door de bergen naar Cushendal, waar ik weer een jeugdherberg opzocht. De herbergier had zo uit een stripverhaal kunnen komen. Het was een bonkige en baardige man met een geamputeerde hand die was vervangen door een haak. Toen ik later in de keuken bezig was, kwam hij langslopen en zei "This is a clean kitchen and I want to keep it clean". Alsof ik er een puinhoop van zou maken! Om 11 uur kwam hij ook nog eens inspekteren of iedereen wel naar bed ging (terwijl er op de mannenafdeling welgeteld twee gasten waren!), wat ik wel als erg bevoogdend heb ervaren.

Dag 28, 7 augustus 1979

Maar goed, de volgende ochtend was het mooi zonnig weer en reed ik over de schitterende kustweg langs de Ierse Zee naar Larne, waar de boot naar het Schotse Stranraer zou vertrekken.

Nadat ik afscheid van Ierland had genomen, fietste ik 's avonds door het zuiden van Schotland naar de jeugdherberg van Minnigaff.

Dag 29, 8 augustus 1979

De volgende ochtend ben ik weer aan de derailleur gaan prutsen omdat die het weer niet in alle verzetten deed. Ik vermoedde dat de kabel niet goed meer was op de plek waar die aan de derailleur vastzat: hij was daar, ook door het gepruts eraan, wat gaan rafelen waardoor hij niet meer soepel door de buitenkabel gleed. Toen ik de buitenkabel wou verwijderen om te kijken of daar iets mis mee was, trok ik er wat te ruw aan, waardoor deze helemaal uit elkaar werd getrokken. Ik besloot toen maar naar een fietsenmaker in Newton Stewart te gaan. Toen ik een Schot vroeg of er een fietsenmaker in de stad was, antwoordde hij dat deze op vakantie was. De man was benieuwd waar ik zo al had gefietst en we raakten in een gesprek verwikkeld. Hij bleek vroeger wel eens in Nederland te zijn geweest. Al pratend liepen we verder tot we langs een hengelsportzaak kwamen waarvan hij de eigenaar kende, die een verwoed fietser moest zijn; misschien had hij wel een kabel. Dit bleek echter niet het geval en iemand anders die er misschien wel een zou kunnen hebben, was die dag naar een begrafenis.
De dichtsbijzijnde fietsenmaker bleek 30 km verder te wonen, op een schiereiland dat niet op mijn route lag. Ook was er eentje in Castle Douglas, 50 km verder, waar ik wel langs zou kunnen fietsen. Als ik nu de achterderailleur vastgeschroefd had op het grootste tandwiel, dan had ik met de voorderailleur nog in de twee lichtste verzetten kunnen rijden, waarmee ik door de bergen zou kunnen fietsen en zonder trappen omlaag had kunnen rijden, zodat ik binnen vier uur wel in Castle Douglas had kunnen zijn.
Maar natuurlijk was ik eigenwijs. In een vlaag van onverantwoord perfektionisme ging ik aan de derailleur prutsen totdat het mogelijk werd om zonder buitenkabel te schakelen. Dat dit nooit en te nimmer goed blijft gaan, bleek 10 km verder: door de afwijkende derailleurstand die ik kunstmatig had veroorzaakt, was het hele mechanisme langzaam maar zeker naar het wiel toegetrokken en kwam het, omdat de derailleur in gestrekte stand langer is dan de straal van de spaakbeschermer, tussen de spaken. De derailleur was nu volledig naar de knoppen en fietsen was niet meer mogelijk, omdat de ketting nu zo slap hing, dat ie van de kransjes afgleed.
Ik was al een stukje aan het lopen toen een man, die zijn auto langs de weg geparkeerd had om even te pauzeren, vroeg of er iets aan de fiets mankeerde. Toen ik alles enigszins versimpeld had uitgelegd (ik zei maar dat ik een wat ongelukkige val had gemaakt - het staat zo stom als je zegt dat je zelf je fiets hebt zitten te slopen), kwam hij met gereedschap aanzetten en gingen we tegen beter weten in samen sleutelen met de bedoeling het wiel wat naar achteren te zetten, zodat de ketting strakker zou komen te staan. Het mocht niet baten. Na veel gemor was er nog niet mee te rijden. Na enkele voorzichtige suggesties van mijn kant dat het misschien beter was om de boel maar te laten voor wat het was, raakte de man daar ook van overtuigd en gaven we het gepruts op, ook omdat het steeds harder ging regenen.
Toch is het typerend dat de mensen hier snel ergens mee helpen, ook als je er helemaal niet om vraagt. In Ierland vroegen langsrijdende mensen ook vaak of alles in orde was, wanneer ik aan de kant van de weg aan mijn fiets zat te prutsen. Wanneer je in Nederland wilt dat iemand je met iets helpt, moet je midden op de weg gaan liggen om iemand tegen te houden, en dan heb je nog kans om overreden te worden door iemand met zo'n 'Blij dat ik Rij' sticker op zijn achterruit.

Eerder kwam het hier al ter sprake: "Blij dat ik Rij" versus "Fijn dat ik Fiets" met de stickers die erbij hoorden. In 1981 maakte ik de foto hieronder tijdens een manifestatie van de Fietsersbond in Haarlem, waar je met tomaten naar een Blij-dat-ik-Rij poster kon gooien.

Het staat niet in mijn logboek, maar ik herinner het me nog goed. Terwijl ik in de tent nieuwsgierig mijn allereerste pak granola opende, kreeg ik opeens bezoek van twee meisjes. Ze bleven voor mijn tent staan. Een van hen was nieuwsgierig en uitdagend. Ze droeg een strak hemd dat maar weinig verhulde van haar fraaie boobies, die blijkbaar gewend waren aan de koele Schotse zomer. (In mijn jonge ogen was zo'n outfit toen best wel gewaagd. Ik was nog niet zoveel gewend; in Amsterdam zag je toen nog heel wat vrouwen in een paarse tuinbroek lopen, maar ook steeds meer imitaties van Nina Hagen.)
Verwonderd, verlegen en gefascineerd moet ik haar aangekeken hebben. Ze probeerde me letterlijk en figuurlijk uit de tent te lokken met simpele vragen in haar moeilijk verstaanbare Engels met een mooi Schots accent.
"Where do you cycle on?"
Ik bleef haar zwijgend aankijken, maar daar nam ze geen genoegen mee. (Zo'n situatie waarin Jan Peter Balkenende zou zeggen: "Je kijkt zo lief").
"On roads, I suppose?", beantwoordde ze haar eigen vraag, terwijl ze me met een spottende blik aankeek.
Small talk met verleidelijke vrouwen, ik was daar niet erg handig in. Na een uitputtende pechdag was ik natuurlijk ook moe en wilde ik het liefst in mijn slaapzak kruipen. Toch bewijst het feit dat ik me deze jonge vrouw na 38 jaar nog goed kan herinneren, dat ze best wel indruk op me gemaakt moet hebben. Het had ook tragisch af kunnen lopen. Misschien ben ik die avond wel ontsnapt aan de dodelijke charmes van een baobhan sith oftewel bavanshee, een Keltische fee-vampier, die de vorm aanneemt van een beeldschone vrouw om mannen te verleiden en hun bloed te drinken...

Dag 30, 9 augustus 1979

De volgende ochtend om 8 uur kon ik met dezelfde man weer meerijden naar Dumfries, de grootste stad van de streek. Daar liet ik mijn fiets repareren door een fietsenmaakster. (Jawel, het was een vrouw. Gek eigenlijk, dat dit zo zeldzaam is: een binnenkomende klant dacht zelfs even dat ik fietsenmaker was en zij een klant.)
In korte tijd was er een nieuwe derailleur opgezet en sindsdien heb ik daar geen gehannes meer mee gehad. Eigenlijk had ik de oude derailleur veel eerder in puin moeten rijden, dan had ik heel wat minder uurtjes van de vakantie aan mijn fiets zitten te rommelen. Een derailleur is trouwens niet eens zo duur in Schotland: voor 25 à 30 gulden heb je er al een, voor een paar nieuwe banden ben je meer kwijt.
Diezelfde dag snelde ik verder naar Greenhead in Noord Engeland, vlakbij de 'Roman Wall', een muur die door de Romeinen is aangelegd en waarvan nog flinke stukken overeind staan.

Ook deze derailleur heeft nog vijf jaar zonder problemen dienst gedaan. Bij de grote verbouwing in 1984 kreeg mijn fiets een pignon van 14 tot 32 tanden, waarvoor een derailleur met een langere arm nodig was.
Met een nieuwe derailleur, een nieuwe achteras, nieuwe kabels en een nog lang niet versleten ketting kon ik nu weer lekker doorfietsen, zolang banden en spaken het uithielden. Ik had nog zes dagen over om thuis te komen.

Ik zat nog in het proces van uitvinden waar je beter wel en niet kunt wildkamperen. In latere jaren werd ik wel eens bij mensen thuis uitgenodigd wanneer ik mijn tent op wilde zetten. Dan kon ik gelijk lekker douchen, maar moest ik natuurlijk ook gezellig zijn. Daar had ik na een dag fietsen niet altijd zin in, bij mensen die ik niet kende en die ik later toch nooit meer tegen zou komen. Dus zocht ik meestal een wildkampeerplekje op 'neutraal' terrein, liefst ongezien, zodat ik 's avonds in mijn tentje de maalstroom van mijn gedachten rustig weg kon laten ebben.

Dag 32, 11 augustus 1979

De dag die nu aanbrak, bracht goed weer en ik vorderde dan ook een aardig eind zuidwaarts. 's Avonds kampeerde ik op een sportveld, waar die dag toevallig ook een cirkustent stond waarin gefeest werd, zodat ik pas vrij laat in slaap viel.

De volgende dag stond weer in het teken van de pech: deze keer de banden. Een binnenband liep steeds leeg en een van de buitenbanden had een grote scheur in de zijkant gekregen, die ik met naald en draad heb dichtgenaaid. De andere buitenband was die met de bobbel, waar inmiddels een diep gat ontstaan was. Deze was op de plek waar het stukje oude buitenband onder zat, zo ruim geworden dat hij niet goed meer om de velg klemde, zodat het een heel karwei werd om hem er goed om te leggen. Ver kwam ik deze dag ook niet. In het stadje Wetherby kampeerde ik op een grasveld van een school.

Als er toen al tie-wraps hadden bestaan, had ik vast geprobeerd om de buitenband met de bobbel daarmee om de velg te sjorren. Sindsdien heb ik altijd een reserveband meegenomen en ook diverse malen nodig gehad. De slechtste banden ooit waren een paar Cordo Flevo's, die ik in 1996 binnen 500 km kaduuk reed (wel waren deze als beste koop uit een test van de Consumentenbond gekomen ;-))
In 1981 dacht ik slim te zijn door twee buitenbanden om één wiel te doen: eerst een binnenband, daarover een 28-622 band met de draad naar binnengevouwen en daaromheen nog een 32-622 band. Voordeel: geen losse reserveband achterop en een robuuste antileklaag tussen de binnenband en de buitenband. Met deze combi ben ik lekloos van Zeebrugge naar Zuid-Duitsland gereden, waar de binnenband luid sissend aan zijn einde kwam. Niet door iets scherps van buiten, maar door wrijving van de 'antileklaag' zelf: de binnenste buitenband had de binnenband simpelweg opgegeten. Ook de buitenste buitenband was al flink vervormd. Het wiel met de twee voorbanden zal vast niet lekker gerold hebben, maar dat had ik toen nog niet zo in de gaten. Vergeleken met mijn stadsbarrel was mijn Gazelle immers een snelle fiets.

Dag 34, 13 augustus 1979

Ik werd gewekt door iemand van de plansoenendienst met de lakonieke mededeling: "Ten pas six, time for breaking up!"
Een uur later had ik mijn boeltje weer ingepakt en reed ik met vrij zonnig maar broeierig weer een lange etappe door het grauwe industriegebied van de Midlands, met wonder boven wonder maar één keer een lekke band. Die avond werd de laatste keer van deze tocht dat ik in Engeland zou overnachten. In de stromende regen zette ik in de luwte van een paar bomen op een niet onder water gelopen stukje van een militair oefenterrein de tent op. Binnen maakte ik het behaaglijk warm door pannekoeken te bakken.

Dag 35, 14 augustus 1979

's Ochtends klaarde het weer op en legde ik met straffe tegenwind de laatste fietskilometers af naar Newark on Trent, waarvandaan ik per trein verder ging naar Harwich. Na een korte nacht op de boot kwam al gauw Hoek van Holland in zicht, waar ik de trein naar Amsterdam nam. Tegen elf uur was ik in Diemen. Toen ik eindelijk weer eens onder de douche stond, kon ik me er alleen nog over verwonderen dat het nog geen zes weken terug was, dat ik hier voor het laatst stond.

En hier eindigt de monstertocht die ik in 1979 maakte. Mijn Gazelle Tour de France heeft hierna nog elf jaar dienst gedaan. Wel kreeg deze fiets in 1984 nieuwe onderdelen: stevige wielen met Maxicar naven en aluminium velgen, en ook een duurzame trapas met een driedelige crankset van TA. Daarmee reed ik naar Gdansk. Ook van die tocht heb ik een reisverslag gemaakt, zie hier.

(Dit verslag staat ook op het Wereldfietserforum, met reacties van lezers erbij.)