Afdalen van de Col d'Allos
 
Kort voor de eerste sneeuw valt, zijn de Franse Alpen op hun best voor fietsers. Stille wegen, spetterende kleuren en vaak prima weer om te klimmen.
 
Gebied
Tussen Genève en de Middellandse Zee ligt een keten van hoge Alpencols, met grote verschillen in landschap en sfeer. In de Provence volgen nog de spectaculaire Gorges du Verdon. De Savooise hoofdstad Chambéry en de hooggelegen citadelstad Briançon hebben monumentale binnensteden.
 
Tocht
Fietstocht van 700 kilometer en 12.500 hoogtemeters in 13 dagen.
 
Zwaarte
Pittig tot zwaar tijdens het klimmen, maar met een hoge genietfactor als je geen hekel aan klimmen hebt. Iedereen met een redelijke conditie en een normaal gewicht kan dit doen, zelfs met kampeerbepakking.
 
Moeilijkheidsgraad
Enige ervaring met fietsen in de bergen is gewenst. De route is geasfalteerd en bij normale weersomstandigheden niet moeilijk. Check wel dagelijks de weersverwachting.
 

Navigeren
De cols zijn goed bewegwijzerd. GPS-tracks zijn hieronder te downloaden.

Hier is een zip-bestand met een gpx-file van de hele route en hier een zip-bestand met een samengestelde gps-track in gdb-formaat voor Garmin apparaten die meer dan 500 punten per track kunnen lezen (te openen met Basecamp of Mapsource). Niet elk navigatie-apparaat zal in staat zijn om deze tracks te lezen. Daarvoor zal soms nabewerking met speciale software nodig zijn.

 
Beste tijd
Juni, september en oktober. Van eind oktober tot begin juni zijn de hoogste cols dichtgesneeuwd. Ook buiten deze periode kunnen de passen bij slecht weer onbegaanbaar zijn. In juli en augustus kan het echter ook onaangenaam heet zijn en is er vaak teveel verkeer om ontspannen te kunnen fietsen.
 
routekaart
 

hoogteprofiel van de route

 
naam
hoogte
klimmen
steilte
dalen
steilte
Col de la Croix de Fer
2068 m
1522 m
3-10 %
1292 m
2-11 %
(Alternatieve) Alpe d’Huez
1815 m
1015 m
3-8 %
115 m
3-5 %
Col de Sarenne
1999 m
245 m
6-10 %
950 m
3-11 %
Col de Lautaret
2057 m
1135 m
1-6 %
853 m
1-5 %
Col d’Izoard
2361 m
1141 m
2-9 %
1095 m
3-10 %
Col de Vars
2111 m
1111 m
1-7 %
798 m
1-11 %
Col d’Allos
2240 m
1108 m
5-8 %
1005 m
1-8 %
De zeven Alpencols
 
Zie www.climbbybike.com voor hoogteprofielen van individuele cols.
 
dag 1 van naar afstand netto fietstijd totale klim gemiddelde stijging wegen verkeersdrukte
9-10-11 Genève Seyssel 70 km 4:24 u 599 m 3 % meest asfalt wisselend
 
Besneeuwde toppen
Het is kil en druilerig als we Genève uitfietsen. In de verte zien we boven de wolken nog net de besneeuwde toppen van de Jura. Daar valt voorlopig niet te fietsen
.
 
Net buiten Genève zien we de besneeuwde toppen van de Jura
De Rhônefietsroute gaat bij La Plaine over een loopbrug onder een spoorbrug
dag 2 van naar afstand netto fietstijd totale klim gemiddelde stijging wegen verkeersdrukte
10-10-11 Seyssel Chambéry 62 km 4:18 u 635 m 5 % asfalt rustig
 
Keuze
Een dag later breekt de zon door. We verlaten het Rhonedal en rijden over een kleine col driehonderd meter omhoog. Dat voelt goed. Onder ons ligt het Lac du Bourget, in de verte lonken de Alpen.
Nu staan we voor de keuze: rechtuit en heuvel-op-heuvel-af doorfietsen tussen de wijnhellingen, of linksaf de Alpen in. We kiezen voor de Alpencols. Het is al oktober, maar het kan het nog wel! De wijnroute is een mooi plan B.
 
Vlakbij La Chapelle-du-Mont-du-Chat pauzeren we op een verlaten parkeerplek ...
... met een weids uitzicht over het Lac du Bourget
dag 3 van naar afstand netto fietstijd totale klim gemiddelde stijging wegen verkeersdrukte
11-10-11 Chambéry La Chambre 79 km 5:15 u 1020 m 4 % asfalt rustig
 
Achter de wijngaarden doemen bergen op
Koeien kruisen ons pad
Bij La Chambre zijn de hoogste toppen wit
dag 4 van naar afstand netto fietstijd totale klim gemiddelde stijging wegen verkeersdrukte
12-10-11 La Chambre St.-Sorlin-d'Arves 38 km 4:19 u 1315 m 6 % asfalt rustig
 
Alpengevoel
Alle cols zijn nu sneeuwvrij. Vanuit het dal van de Maurienne kunnen we omhoog via de Col du Glandon, de Col de la Croix de Fer of de dubbele Col du Telegraph/Galibier. De eerste is het laagst maar ook het steilst, de laatste het hoogst en het zwaarst. Met onze kampeerbepakking en beginnersconditie lijkt de Col de la Croix de Fer ambitieus genoeg.
Het begin valt tegen. Smerige vrachtwagens rijden hier af en aan naar een steengroeve, maar na een paar kilometer wijken stofwolken en dieseldampen voor de geur van dennen. Klimmen tussen dennen kun je echter ook in de Harz of de Vogezen. Het echte Alpengevoel komt bij de boomgrens.
Corrie rijdt als een hinde omhoog. Ik ben nooit een snelle klimmer geweest en heb ook niks met prestatiegerichte sport. Corrie wel, al fietst ook zij om te genieten van de omgeving en niet om veel kilometers te scoren. Tijdens vlakkere tochten houden we elkaar wel bij, maar op een Alpencol worden onze tempoverschillen akelig uitvergroot. Alleen op erg steile stukken stapt Corrie af, terwijl ik dan nog door kan fietsen; in Engeland gebeurt zoiets vaak, op de minder steile Franse cols niet. Dus dreigen we elkaar hier uit het oog verliezen. Bovendien is haar fiets een paar kilo lichter dan de mijne. Daarom krijgt Corrie nu de tent, zodat ik drie kilo minder en zij drie kilo meer de berg op moet trappen. Er is hier geen camping meer open, maar onze tent kunnen we goed gebruiken voor de gewichtsnivellering.
Ook de meeste hotels zijn nu dicht. Vijf kilometer voor de col is er nu nog één open. Het wordt vooral gebruikt door Poolse klusjesmannen, die alles hier opknappen voor het wintersportseizoen.

 
Na Saint-Jean-de-Maurienne gaan we fors klimmen, maar de sneeuw blijft buiten bereik
Op 1400 meter hoogte bereiken we de boomgrens
dag 5 van naar afstand netto fietstijd totale klim gemiddelde stijging wegen verkeersdrukte
13-10-11 St.-Sorlin-d'Arves Alpe d'Huez 54 km 5:19 1814 m 6 % asfalt stil
 
Colfilosofie
Mistvelden en ochtendzon spelen kat en muis tijdens de finale klim naar de Col de la Croix de Fer. Op de top pronkt een groot ijzeren kruis, waar deze col naar genoemd is. Ook is er verse koffie en koek voor het handjevol mensen dat hier vandaag langskomt. De enigen die nu haast hebben, zijn de racefietsers met hun eigen colfilosofie.
Het liefst zouden we hier nog een dag willen blijven om een lange wandeling te maken, maar we moeten al over tien dagen in Marseille zijn. Op de Michelinkaart vinden we een mooi vervolg. We dalen af tussen de bontgekleurde bergen en nemen na het Lac du Verney een binnenweg naar Huez.
 
De laatste loodjes naar de Col de la Croix de Fer
 
 
 
Bovenop de eerste 2000-plusser!
De Col de la Croix de Fer is genoemd naar dit kruis
We dalen af door de Défilé de Maupas...
...en blijven hoog boven het dal van de Romanche
 
Hongerklop
De alternatieve klim naar Alpe d’Huez valt niet tegen. Waar geen bomen staan, kijken we uit over het dal van de Romanche. Pas in het oude dorp Huez komen we uit op de beroemde weg uit de Tour de France. Die is breder en drukker dan we gewend zijn. Gelukkig hoeven we van de 21 bochten die genoemd zijn naar wielrenners, alleen de bovenste zes nog te fietsen: onze eigen versie van de Alpe d’HuZes.
Ik voel mijn benen verzuren en Corrie krijgt de hongerklop. In de tweede bocht, die van Marco Pantani, stoppen we voor een shot chocola. In dichte mist komen we boven. Daar sprint Corrie snel naar het Bureau de Tourisme, dat op het punt staat te sluiten. ‘Er zijn nog drie hotels open’, meldt ze even later met een plattegrond in de hand. Alpe d’Huez ziet er uit als een spookstad.
 
Vlak voor Alpe d'Huez - hier in de bocht van Marco Pantani - klimmen we verder in de mist
dag 6 van naar afstand netto fietstijd totale klim gemiddelde stijging wegen verkeersdrukte
14-10-11 Alpe d'Huez Briançon 76 km 5:52 u 1458 m 4 % asfalt wisselend
 
Autovrij
‘Route barrée’ meldt een bord voor de weg naar de Col de Sarenne. Zoals zo vaak, geldt dit niet voor fietsers. Een dik uur later bereiken we de prachtige autovrije col, die net niet de 2000 meter haalt. We pakken de brander en zetten koffie. Het waait amper en in de zon lijkt het wel zomer. De stilte wordt slechts verbroken door het geblaat van de schapen, die als levende strobalen in de buitenbochten van de weg staan.
 
Na het sfeerloze Alpe d'Huez (1800 m) volgt de prachtige, vrijwel autovrije Col de Sarenne (1999 m)
 
Schapen staan als strobalen in een bocht
 
Gletsjers, kloven, watervallen
Twaalf kilometer verder en 1000 meter lager bereiken we de enige doorgaande route in dit gebied. Er rest ons weinig anders dan deze te volgen. Na enkele tunnels fietsen we langs een decor van gletsjers, kloven en watervallen, omlijst met spetterende herfstkleuren. We profiteren van de rust in het laagseizoen; tijdens de zomervakantie is deze weg veel drukker. Bovendien is het vroeg in de middag. In de Savooise Alpen wordt dan urenlang geluncht, waardoor er weinig verkeer is. Helaas bereiken we ons doel niet voor de avondspits. De laatste kilometers voor de Col du Lautaret wordt het weer drukker. Gelukkig is de weg hier niet erg steil, zodat we tamelijk vlot de pas bereiken. Daar begint ook de weg naar de 600 meter hogere Col du Galibier.
 
Vlak voor La Grave zien we de Glacier de la Meije
Het dal van de Romanche wordt steeds kleurrijker
Op de Col du Lautaret (2057) lonkt de nog hogere Col du Galibier (2646 m), die we links laten liggen
dag 7 van naar afstand netto fietstijd totale klim gemiddelde stijging wegen verkeersdrukte
15-10-11 Briançon Cervières 20 km 2:07 u 529 m 5 % asfalt rustig
 
Cappuccino
De Galibier bewaren we voor een andere keer. Nu zakken we liever af naar Briançon, nog altijd de hoogstgelegen stad van Frankrijk. In de krappe glooiende straatjes rond de citadel wanen we ons in Italië. In de Grande Rue is ook nog eens een Italiaanse bakker, die garant staat voor een voortreffelijk ontbijt.
Tussen twee koppen cappuccino met verse amaretti buigen we ons weer eens over de Michelinkaart. Het oude plan, om vanaf Briançon langs de Durance af te zakken naar de Provence, voldoet niet meer. We willen nog meer cols. Eerst nog even Briançon zien, dan op naar de Col d’Izoard!
 
De hooggelegen vestingstad Briançon is te mooi om snel doorheen te fietsen
 
Krakende trappen
Halverwege de middag zien we Cervières liggen. Een prettig sjofel bergdorp, zonder skiliften en flatgebouwen voor wintersporters. We beseffen dat we nog een paar uur moeten fietsen om de col te bereiken en daarna snel weer verder moeten. Na vier Alpencols in twee dagen mogen we wel een dag relaxen. We vinden een sfeervol hotel met houten vloeren en krakende trappen. Buiten op de veranda drinken we witte wijn tot de zon achter de bergen wegzakt.
 
Ook deze zonnewijzer in Cervières is een mooi staaltje couleur locale
dag 8 van naar afstand netto fietstijd totale klim gemiddelde stijging wegen verkeersdrukte
16-10-11 Cervières Guillestre 42 km 3:07 847 m 6 % asfalt rustig
 
Maanlandschap
De Col d’Izoard is een echte fietscol. Regelmatig worden we ingehaald door racefietsers. Verder is de weg hier elke kilometer voorzien van fietsroutepaaltjes, die ook vermelden hoe hoog en steil het op die plek is.
Bomen filteren het licht van de zon, die nu eens links en dan weer rechts van de weg schijnt. Voorbij de boomgrens fietsen we door een maanlandschap dat doet denken aan foto’s van Kirgizië. Direct na de pas volgt de Casse Déserte, waar enorme grindlawines even lijken te pauzeren. Voorzichtig beginnen we de afdaling en slalommen we langs de losse brokken steen die hier op de weg liggen. Elk voorjaar moet het een heidens karwei zijn om deze col weer begaanbaar te maken.
 
De klim naar de Col d'Izoard (2360 m) is een van de betere
 
Rond de top ligt een kale steppe vol bergpuin
 
 
We dalen af door La Casse Déserte
 
Links ligt het Château de Queyras...
...maar wij gaan rechts door de Gorges du Guil
dag 9 van naar afstand netto fietstijd totale klim gemiddelde stijging wegen verkeersdrukte
17-10-11 Guillestre Barcelonnette 51 km 4:06 u 1177 m 6 % asfalt rustig
 
Bouwverkeer
Een dag later komen we op de Col de Vars geen enkele fietser tegen. Het duurt ook een tijdje voordat we deze klim echt leuk gaan vinden. Het begin is het steilst - zo rond de acht procent - en het drukst. Om de paar minuten komt er bouwverkeer voorbij. Er wordt hier duidelijk gewerkt, maar niet in de horeca. Cafés, restaurants en bakkers zijn overal dicht. De dorpen zijn hier naar heiligen genoemd, maar lijken hun ziel te hebben verkocht aan projectontwikkelaars. Na het laatste dorp staan geelbruine lariksbossen te fonkelen onder de strakblauwe hemel en keert de Alpeneuforie weer terug.
Boven op de col staat een veewagen eenzaam aan de kant. We vermoeden dat de chauffeur aan het lunchen is en gaan hetzelfde doen. Even later horen we driftig geblaf en nerveus geblaat onze kant opkomen. Een herder drijft met zijn hond een kudde schapen naar de wagen toe. We zien hoe één schaap met zachte drang op een loopplank geduwd wordt en achter in de veewagen verdwijnt. De rest volgt, nog kauwend op hun laatste hap Alpengras, niet beseffend dat de slachtmaand voor de deur staat.
 
Op weg naar de Col de Vars zien we achter ons het Massief des Écrins

We komen echter ook door een stuk of wat 'wintersportparadijzen'

De laatste kilometers voor de col zijn prachtig
Boven op de Col de Vars (2109 m) verzamelen schapen zich voor de jaarlijkse tocht naar het dal
Met zachte drang worden ze een vrachtwagen ingelokt
 
Pastelkleuren
Snel dalen we af naar het dal van de Ubaye. De sfeer in de dorpen verandert. Er is meer straatleven, de huizen hebben pastelkleuren en er hangen bloemen rond de dorpspomp. Inmiddels zijn we in de Haut Provence en nog maar één Alpencol verwijderd van het mediterrane zuiden. Meer cols zitten er niet meer in, want overmorgen wordt een storing met regen en sneeuw verwacht. Welke col we nog gaan bedwingen, moeten we nu beslissen: de ruim 2700 meter hoge Bonnette, de 400 meter lagere Cayolle of de 2250 meter hoge Allos. De Bonnette valt af, daar bevries je nu. De Allos sluit perfect aan op de route naar de Gorges du Verdon, waar we ook nog heen willen fietsen.
 
Tijdens de afdaling passeren we deze Cheminées de Fées
Het Fort de Tournoux waakt over het vaak betwiste dal van de Ubaye
Aan de sfeer merken we dat we het noorden van de Provence hebben bereikt
In Barcelonnette bivakkeren we in het Grand Hôtel
dag 10 van naar afstand netto fietstijd totale klim gemiddelde stijging wegen verkeersdrukte
18-10-11 Barcelonnette Colmars 44 km 3:48 1116 m 5 % asfalt stil
 
Rijp
Het is koud wanneer we Barcelonnette uitrijden. In de schaduw ligt overal een dikke laag rijp. De wind is zwak, maar voelt ijzig. We zijn blij wanneer de weg gaat stijgen, zodat we het weer warm krijgen. De Col d’Allos blijkt een stille beauty te zijn. Een smalle weg overbrugt eerst een paar diepe kloven en wringt zich later in eindeloze bochten tussen loodrechte rotswanden en diepe ravijnen door, vaak mooi afgewerkt met muurtjes van op elkaar gemetselde keien. Auto’s komen we nauwelijks tegen.
De klim is heel gelijkmatig, het uitzicht een ansichtkaart vol Indian Summer tinten. Op 1800 meter hebben we nog een behaaglijke picknick in de zon, maar 300 meter hoger treffen we vroeg in de middag nog stijfbevroren stroompjes aan. Dan draait de weg een koud bos in, waar de weg nu de hele dag in de schaduw blijft. Over een afstand van 300 meter is het asfalt bedekt met spekgladde rijp. Ik voel mijn achterwiel even glijden en stap snel af. We schuifelen stapvoets naast onze fietsen omhoog.
Op de top trekken we lange broeken, windstoppers en wanten aan. De laatste grote afdaling belooft mooi maar fris te worden. Wel op een boomloze en zonovergoten zuidhelling, die overdag gelukkig nog vorstvrij is.
 
Nog één Alpencol te gaan! Eerst gaat de weg over een paar diepe kloven
De klim naar de Col d'Allos is goed te doen, verkeer is er amper en het landschap is een feest!
 
Niet ver van de col ligt 's middags nog een dikke laag rijp op de weg. Voorzichtig schuifelen we omhoog
Bovenop de Col d'Allos (2250 m) houden we een frisse picknick
Morgen zal het hier gaan sneeuwen, maar nu gaat het afdalen nog als een trein
 
Colmars is een onverwacht mooi vestingstadje met een sfeervolle gîte d'etape
dag 11 van naar afstand netto fietstijd totale klim gemiddelde stijging wegen verkeersdrukte
19-10-11 Colmars Comps-sur-Arturby 73 km 4:10 u 727 m 4 % asfalt rustig
 
Provence
We fietsen nog een hele dag door de Haut Provence, maar komen niet meer boven de 1000 meter. Veel hoger willen we ook niet meer zijn, want de bergkammen gaan schuil achter steeds grauwer wordende regenwolken. Na een kletsnatte nacht volgt een kraakheldere dag. In de verte kunnen we de bergen weer zien, nu voorzien van een vers pak sneeuw. De Alpencols zijn onbegaanbaar geworden, maar wij genieten verder van de Gorges du Verdon en de nog warme Provence.
 
Bij Castellane vallen de eerste spetters. Gelukkig staat er geen Alpencol meer op het programma...
...maar nog wel deze kloof bij de Torrent de Rayaup
.
dag 12 van naar afstand netto fietstijd totale klim gemiddelde stijging wegen verkeersdrukte
20-10-11 Comps-sur-Arturby Aups 59 km 4:12 u 1045 m 4 % asfalt rustig
 
De volgende dag zijn de hoogste bergen wit geworden
En dan verschijnt de Gorge du Verdon
Geen toeristen, zomerhitte en heiige luchten, maar herfstkleuren!
 
dag 13 van naar afstand netto fietstijd totale klim gemiddelde stijging wegen verkeersdrukte
21-10-11 Aups Les Arcs 42 km 2:56 333 m 3 % asfalt rustig
Na Aups fietsen we door het mediterrane deel van de Provence, zoals hier bij het Château de Taurenne
 

(In een iets andere vorm eerder verschenen in Op Pad , najaar 2012)